Ebeveynlerin en çok zorlandığı durumların başında boşanma kararını çocuğa açıklamak gelir. Anne ve baba arasındaki ilişkinin niteliği çocuğun gelişimi açısından oldukça önemlidir. Ancak ebeveynler arasında anlaşmazlıklar varsa boşanma süreci de kaçınılmaz olacaktır. Boşanmaya karar verme aşamasından ayrılık sonrasına kadar çocukların nasıl etkilenebileceğini bilmek ve bu şekilde davranmak daha doğru olacaktır.
Çocuklar boşanma süreci içinde ayrılık kaygısı, boşanmadan dolayı suçluluk hissetme, öfke sorunları ya da içe kapanıklık yaşayabilir. Çocuğun yaşayacağı duygular, gelişim özelliklerine ve mizacına göre değişkenlik gösterebilir. Ancak her çocukta problem yaşanacaktır, şeklinde de genel bir kuraldan bahsedilemez. Bununla birlikte boşanma kararı çocuk için potansiyel bir stres ve gerginlik kaynağıdır. Özellikle birçok çocukta okul başarısızlığı, okula uyum sorunları ve kaygı en sık karşılaşılan sorunlar arasında yer alır.
Çocuğa boşanmanın ardından neler yaşayacağı ayrıntılarıyla açıklanmalıdır. Ayrıntılı olmayan açıklamalar çocukta kaygı oluşmasına neden olur. Çocuğun kiminle kalacağı, diğer ebeveyni ne zaman ve ne kadar göreceği söylenmelidir. Oluşturulmaya çalışılan bu rutin korunmaya çalışılmalıdır.
Çocuk boşanma kararı sonrasında bu durumun kendi suçu olduğunu düşünebilir. Ya da bu durumun geçici olduğu yanılgısına kapılabilir. Aile çocukta bu tutarsızlığın gelişmemesi için net açıklamalarda bulunmalıdır. Çocuk durumu düzeltmek adında pazarlıklar ve çözüm yolları arar. Anne babayı bir arada tutmak için kendisiyle ilgili hikayeler geliştirebilir. Bu durumlarda çocuğa, bu durumun birlikte verilen bir karar olduğu ve çocukla olan ilişkinin aynı şekilde devam edeceği açıklanmalıdır. Bu aşamada diğer ebeveyni çocuğa karşı kötülememek ve boşanmanın bir tarafın suçu gibi göstermek oldukça yanlıştır. Boşanma sonrasında verdiğiniz tepkiler çocuğun boşanmayı travmatik yaşamasına neden olabilir. Önemli olan ise bu süreci çocukta en sağlıklı bir şekilde tamamlayarak çocuğun gelişime ve kişiliğine zarar vermemek olmalıdır.
Boşanma Süreci ve Çocuk Duyguları
Anne babaların kendi yaşamları için almış oldukları boşanma kararı çocukların da hayatını derinden etkileyebilir. Boşanma sürecinin kendisinden çok nasıl ve ne şekilde açıklandığı, sürecin nasıl yönetildiği çocuklar üzerinde daha çok etkilidir. Boşanma çocuklu ailelerde bir yetişkin sorunu olmanın çok ötesindedir. Yetişkinlerin kendi aralarındaki süreci tamamlamaları kadar çocukla iletişimin niteliği oldukça etkilidir.Çocuklar boşanma süreci içinde ayrılık kaygısı, boşanmadan dolayı suçluluk hissetme, öfke sorunları ya da içe kapanıklık yaşayabilir. Çocuğun yaşayacağı duygular, gelişim özelliklerine ve mizacına göre değişkenlik gösterebilir. Ancak her çocukta problem yaşanacaktır, şeklinde de genel bir kuraldan bahsedilemez. Bununla birlikte boşanma kararı çocuk için potansiyel bir stres ve gerginlik kaynağıdır. Özellikle birçok çocukta okul başarısızlığı, okula uyum sorunları ve kaygı en sık karşılaşılan sorunlar arasında yer alır.
Boşanma Çocuğa Nasıl Açıklanmalıdır?
İlk olarak ebeveynler boşanma kararının kesinleşmesini beklemelidir. Boşanma kesinleşmeden yapılan açıklamalar çocuklarda genellikle gergin bir bekleyişe neden olur. Aileler ayrılık durumunu beraber açıklamalıdır. Ayrı ayrı yapılan açıklamalar çocukta birtakım tutarsızlıklar gelişmesine neden olabilir. Kısa, net ve anlaşılır cümlelerle boşanma kararı çocuğa açıklanmalıdır. Yumuşsak ve sakin bir konuşma tarzı benimsenmelidir. Çocukla bu açıklama sırasında ten teması kolaylaştırıcı bir rol üstlenir. Konuşmanın içeriğinde bu kararın ortaklaşa verildiğinden ve çocukla herhangi bir ilgisinin olmadığından bahsedilmelidir. Bu karardan önce sorunları çözebilecek tüm yolların denendiği de hatırlatılmalıdır. Çocuğa eş rolleri ile ebeveyn rolleri arasındaki farklar örnek ve benzetmelerle açıklanmalıdır.Çocuğa boşanmanın ardından neler yaşayacağı ayrıntılarıyla açıklanmalıdır. Ayrıntılı olmayan açıklamalar çocukta kaygı oluşmasına neden olur. Çocuğun kiminle kalacağı, diğer ebeveyni ne zaman ve ne kadar göreceği söylenmelidir. Oluşturulmaya çalışılan bu rutin korunmaya çalışılmalıdır.
Boşanma Sonrası ve Çocuk
Çocuk için boşanmak birçok açıdan kayıptır. Bu kayıp nedeniyle belirli bir yas dönemi çocuk için olağandır. Bu yas döneminde çocuk ağlama, depresyon ya da kendini kötüleme gibi karmaşık duygular yaşayabilir. Bu duygularla çocuğun doğru şekilde mücadele edebilmesi için çocuğun duygularını paylaşması için desteklenmesi yerinde olacaktır. Bununla birlikte ayrılık kararı çocuğa açıklanır açıklanmaz ebeveynlerden biri hemen evi terk etmemelidir. Bu durum çocuğun ne yapacağına ve ne düşüneceğine zaman tanımamak olacaktır.Çocuk boşanma kararı sonrasında bu durumun kendi suçu olduğunu düşünebilir. Ya da bu durumun geçici olduğu yanılgısına kapılabilir. Aile çocukta bu tutarsızlığın gelişmemesi için net açıklamalarda bulunmalıdır. Çocuk durumu düzeltmek adında pazarlıklar ve çözüm yolları arar. Anne babayı bir arada tutmak için kendisiyle ilgili hikayeler geliştirebilir. Bu durumlarda çocuğa, bu durumun birlikte verilen bir karar olduğu ve çocukla olan ilişkinin aynı şekilde devam edeceği açıklanmalıdır. Bu aşamada diğer ebeveyni çocuğa karşı kötülememek ve boşanmanın bir tarafın suçu gibi göstermek oldukça yanlıştır. Boşanma sonrasında verdiğiniz tepkiler çocuğun boşanmayı travmatik yaşamasına neden olabilir. Önemli olan ise bu süreci çocukta en sağlıklı bir şekilde tamamlayarak çocuğun gelişime ve kişiliğine zarar vermemek olmalıdır.
