Çölyak hastası olduğunu anlamanın belirtileri tedavisi ve glutensiz yaşam testleri

Çölyak hastalığı, ince bağırsağın gluten proteinine karşı oluşturduğu bir hassasiyettir. Gluten alerjisinin kronik bir hal alması hastalığın ömür boyu devam etmesi anlamına gelir. Gluten dediğimiz protein ise genellikle buğday, arpa, çavdar gibi tahılların içerisinde yer alır.

Tükettiğimiz bir gıda, sindirim sistemi organlarını sırasıyla aşarak ince bağırsağa gelir. Besin ince bağırsakta bileşenlerine ayrıldıktan sonra bağırsak mukozasından kana karışır. Bağırsak mukozasında villus dediğimiz çok sayıda çıkıntılar bulunmaktadır. Bu çıkıntılar besinlerin emilimini sağlar. Gluten hassasiyeti gelişmiş hastalarda glutenli gıdalar tükettikçe emilimi sağlayan villuslar zarar görür. Zaman içerisinde villuslar düzleşip besin emilimini sekteye uğratır. Tüm bunların sonucunda ise önce beslenme yetersizliği ardından hastalık meydana gelir.

ÇÖLYAK HASTALIĞI BELİRTİLERİ VE GLUTEN?

Çölyak hastalığı belirtileri glutenli ürünler tüketmeye devam ettikçe giderek sıklaşır. Hastalığın kısa süreli şikayetleri vardır ancak daha sonra bu şikayetler kronikleşebilmektedir. En çok görülen belirtiler karın ağrısı, ishal ve şişkinliktir. Besin emilimi zaman içerisinde bozulduğu için hastalarda demir eksikliği oluşabilir. Yine besin emiliminin bozulmasına bağlı olarak kilo kaybı, kilo alamama gibi kronik belirtiler yaşanabilir. Bunların yanı sıra halsizlik, eklem ağrıları, ağız içerisinde çıkan aftlar, depresyon, dikkat dağınıklığı, cilt döküntüleri gibi ciddi belirtileri bulunmaktadır.

Dermatitis herpetiformis, gluten intoleransından kaynaklanan, kaşıntı ve kabarcık ile karakterize olmuş bir deri hastalığıdır. Döküntüler genellikle dirsek,kafa derisi, dizler ve kalçalarda görülmektedir. Günümüzde dermatisis herpetiformis çölyak hastalığı ile ilişkilendirilmiş, hastalığın bulgularından biri olarak kabul edilmiştir.

ÇÖLYAK HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Belirtiler, başka önemli hastalıkları da düşündürdüğü için teşhis konulması zordur. Zaman zaman laktoz intoleransı, erken osteoporoz, kansızlık gibi hastalıklarla karıştırılabilmektedir. Doğru bir tanı konulabilmesi için öncelikle doktorun hastadan ayrıntılı bir öykü alması gerekir. Hastalığın tespiti için doktor farklı testler isteyebilir. Kandaki antikorların incelenmesi için seroloji testleri yapılır. Belirli antikor seviyelerinin yükselmesi vücudun gluten alerjisine karşı bağışıklık reaksiyonu verdiğini işaret eder.

Özellikle HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 lökosit antijenlerine yönelik yapılan genetik testler hastalığın tespitinde kullanılabilmektedir.
Yapılan testler sonucu hastalığı destekliyorsa teşhis için geriye son bir basamak kalır. Endoskopi yapılarak ince bağırsak görüntülenebilir hatta gerek duyulursa ince bağırsaktan biyopsi alınabilmektedir. Testlerin doğru bir sonuç vermesi için testler glutensiz diyete başlamadan önce yapılmalıdır. Aksi takdirde gluten diyetten çıkarıldığı için kan testi sonucu normal çıkabilir.

ÇÖLYAK HASTALIĞI TEDAVİSİ

Çölyak hastalığı tedavisi halk arasında en fazla karışıklığa neden olan konulardan biridir. Bazı umut tacirleri hastaların iyileşme isteğini kötüye kullanarak hastalara işe yaramayacak ilaçlar ya da bitkisel ürünler satmaya çalışmaktadır. Fakat iyi bilmelisiniz ki, bu hastalığın tek tedavisi, gluten içeren ürünlerin beslenme düzeninden ömür boyu çıkarılmasıdır. Glutenin diyetten çıkarılmasından birkaç hafta sonra, ince bağırsaktaki iltihaplanmalar yavaş yavaş düzelmeye başlar. Bu birkaç hafta içinde belirtiler gerilemeye başlayabilir ve kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz. Ancak villusların tam olarak iyileşmesi aylar, hatta yıllar bile alabilir. İnce bağırsak yüzeyinin iyileşme süreci çocukta yetişkine göre daha hızlı gerçekleşmektedir.