Sanat tarihi nedir sorusuna cevap aramadan önce elbette sanat nedir ve tarih nedir sorularını cevaplandırmak konunun bütünlüğü açısından daha doğru olacaktır.
Sanat, kabaca herhangi bir duyguyu içerisinde bir yerlerde yaşayan insanın bu duyguyu özgür iradesiyle dışarıya aktarma olayı olarak tanımlanabilir.
Ayrıca sanatın en önemli özelliği ise sanatın maddi faydadan çok manevi yönünün ağır basmasıdır. Yani sanat insanlara daha çok haz vermeyi amaçlar.
Sanatın doğru bir şekilde dışa vurumu ise sanatı bir zevk aracı olarak görmekten ve insan ayrıca insan yaşamı için gerekli olduğuna inanmaktan geçmektedir.
Tarih nedir soruna ise şu şekilde cevap bulabiliriz, tarih geçmişte yaşamış çeşitli insan topluluklarının birbiriyle olan ilişkilerini savaş, barış, kültür ve medeniyetlerini - ki sanat tarihi açısından önemli olan kısım budur - ayrıca sosyo ekonomik yapılarını belgeler aracılığı ile yer, zaman, sebep, sonuç göstererek inceleyen özellikle objektif olmasına dikkat edilen sanat dalıdır.
Sanat, kabaca herhangi bir duyguyu içerisinde bir yerlerde yaşayan insanın bu duyguyu özgür iradesiyle dışarıya aktarma olayı olarak tanımlanabilir.
Ayrıca sanatın en önemli özelliği ise sanatın maddi faydadan çok manevi yönünün ağır basmasıdır. Yani sanat insanlara daha çok haz vermeyi amaçlar.
Sanatın doğru bir şekilde dışa vurumu ise sanatı bir zevk aracı olarak görmekten ve insan ayrıca insan yaşamı için gerekli olduğuna inanmaktan geçmektedir.
Tarih nedir soruna ise şu şekilde cevap bulabiliriz, tarih geçmişte yaşamış çeşitli insan topluluklarının birbiriyle olan ilişkilerini savaş, barış, kültür ve medeniyetlerini - ki sanat tarihi açısından önemli olan kısım budur - ayrıca sosyo ekonomik yapılarını belgeler aracılığı ile yer, zaman, sebep, sonuç göstererek inceleyen özellikle objektif olmasına dikkat edilen sanat dalıdır.
Peki bu iki kavramın karşılaştırması sonucunda "sanat tarihi" kavramı kendisine nasıl bir anlam bulmuştur?
Sanat tarihi nedir sorusuna verilebilecek en doğru cevap çeşitli görsel sanatların tarihsel evrimini inceleyen bilim dalı olarak verilebilir. Ancak tabi ki her bilim dalının kendine has amaçları vardır.
Görsel sanatları inceleyen bilim dalının amaçları nelerdir?
● Öncelikli amaç herhangi bir sanat yapıtının kökenlerini inceleyerek bu yapıtı kimin yaptığını, hangi kültüre ait olduğunu bulmaktır.
● Bu sanat yapıtının yapıldığı kültürün ya da sanatçının meslek hayatı içerisinde hangi dönemde bulunduğunu öğrenmek bir diğer amaçtır.
● Son amaç ise bu yapıtın var olmasına sebep olan sanat geleneklerini göz önünde bulundurularak üslup ve biçim açısından tarihsel bir bakış açısıyla doğru şekilde tespit etmektir.
● Bu sanat yapıtının yapıldığı kültürün ya da sanatçının meslek hayatı içerisinde hangi dönemde bulunduğunu öğrenmek bir diğer amaçtır.
● Son amaç ise bu yapıtın var olmasına sebep olan sanat geleneklerini göz önünde bulundurularak üslup ve biçim açısından tarihsel bir bakış açısıyla doğru şekilde tespit etmektir.
Sanat tarihinin insanoğluna katkıları nedir?
Öncelikle sanat tarihinin insana katkıları ile ilgili söylenmesi gereken şudur ki sanat tarihi konusuna hakim olabilmek kişiye sanat ve tarih alanlarında farklı farklı konulara hakim olma aynı zamanda yorumlama yeteneği kazandırmaktadır.
Ayrıca sanat tarihi ile ilgilenen bilim insanları bilinen ilk sanat eserleri olan mağara çizimlerinden günümüze kadar gelen eserleri birer birer inceleyerek insanlar arasındaki iletişim ve birbirlerine etkilerini anlama yeteneği kazanırlar.
Aynı zamanda eserler incelenirken tarihsel gelişimleri zamanın şartlarını da göz önünde tutmaya alışırlar.
Ayrıca sanat tarihi ile ilgilenen bilim insanları bilinen ilk sanat eserleri olan mağara çizimlerinden günümüze kadar gelen eserleri birer birer inceleyerek insanlar arasındaki iletişim ve birbirlerine etkilerini anlama yeteneği kazanırlar.
Aynı zamanda eserler incelenirken tarihsel gelişimleri zamanın şartlarını da göz önünde tutmaya alışırlar.
Geçmişten günümüze gelen sanat akımları nelerdir?
Burada akımlara geçmeden önce belirtmek gerekir ki sanat akımlarının ortaya çıkışı yaşanılan dönemin yönetim özelliklerinden, dünyada hakim olan toplumsal, sosyal, kültürel ve bilimsel gelişmelere etkili olmuştur. Bu tip gelişmelerden etkilenen sanat akımları ise birbirlerine tepki olarak teker teker sanat tarihi içerisine dahil olmuşlardır.
● Empresyonizm: Empresyonizm akımı doğaya kaçma akımı olarak bilinmektedir ve 1860lı yıllarda sanat halini almıştır.
● Ekspresyonizm: Empresyonizm akımının 20. yüzyılda ortaya çıktığı ve yeniliklerin yaşandığı yıla denk geldiği bilinmektedir.
Bilim ve tıp çok büyük gelişmeler gösterirken teknolojinin gelişme hızı ve modernleşme süreci ise insanları birey halinde yaşamaya teşvik etmiştir.
● Kübizm: Kübizm akımı 1. Dünya Savaşı ile bütün dünyanın parçalanmış olmasının ardından sıranın sanata geldiği düşüncesiyle Paris’te ortaya çıkmıştır.
● Fovizm: Fovizm akımı da yine 20. yüzyılda ortaya çıkmış ve modern sanatın ses getiren büyük akımlarından biri olmayı başarmıştır.
En parlak dönemlerini ise 1905-07 yılları arasında yaşamıştır.
● Fütürizm: Fütürizm akımı sanat+hayat+aksiyon formülünü kendine işle edinen bir sanat akımıdır. Ancak temel noktası harekettir bu sebeple hareketli fotoğrafçılığın bu dönemlerde gelişmeye başlaması bu akımı da doğrudan etkilemiştir.
● Sürrealizm: Sürrealizm akımı ise 1919 ve 1928 yılları arasında var olmuştur. Ayrıca sezgisel olarak kendisini gösteren bu akım sanat tarihi açısından oldukça önemli hale gelmiştir.
● Konstrüktivizm: Konstrüktivizm sanat akımı Rusya'da ortaya çıkmıştır. 1917 Ekim Devrimi sonrasında hayatımıza giren bu akım daha çok endüstriyel malzemeler kullanılarak yapılan bir çalışmadır.
● Pop Art: Pop Art sanat akımı popüler kelimesinin kısaltılmış hali olarak bilinmektedir. Ayrıca toplumun değişimini gösteren sanatsal bir bakış açısı vardır.
● Empresyonizm: Empresyonizm akımı doğaya kaçma akımı olarak bilinmektedir ve 1860lı yıllarda sanat halini almıştır.
● Ekspresyonizm: Empresyonizm akımının 20. yüzyılda ortaya çıktığı ve yeniliklerin yaşandığı yıla denk geldiği bilinmektedir.
Bilim ve tıp çok büyük gelişmeler gösterirken teknolojinin gelişme hızı ve modernleşme süreci ise insanları birey halinde yaşamaya teşvik etmiştir.
● Kübizm: Kübizm akımı 1. Dünya Savaşı ile bütün dünyanın parçalanmış olmasının ardından sıranın sanata geldiği düşüncesiyle Paris’te ortaya çıkmıştır.
● Fovizm: Fovizm akımı da yine 20. yüzyılda ortaya çıkmış ve modern sanatın ses getiren büyük akımlarından biri olmayı başarmıştır.
En parlak dönemlerini ise 1905-07 yılları arasında yaşamıştır.
● Fütürizm: Fütürizm akımı sanat+hayat+aksiyon formülünü kendine işle edinen bir sanat akımıdır. Ancak temel noktası harekettir bu sebeple hareketli fotoğrafçılığın bu dönemlerde gelişmeye başlaması bu akımı da doğrudan etkilemiştir.
● Sürrealizm: Sürrealizm akımı ise 1919 ve 1928 yılları arasında var olmuştur. Ayrıca sezgisel olarak kendisini gösteren bu akım sanat tarihi açısından oldukça önemli hale gelmiştir.
● Konstrüktivizm: Konstrüktivizm sanat akımı Rusya'da ortaya çıkmıştır. 1917 Ekim Devrimi sonrasında hayatımıza giren bu akım daha çok endüstriyel malzemeler kullanılarak yapılan bir çalışmadır.
● Pop Art: Pop Art sanat akımı popüler kelimesinin kısaltılmış hali olarak bilinmektedir. Ayrıca toplumun değişimini gösteren sanatsal bir bakış açısı vardır.
Sanat tarihi kitaplarına yeni başlayacaklar için kitap önerilerimiz nelerdir?
Öncelikle sanat tarihi kitapları meraklıları için oldukça eğlenceli ve bilgi yüklü kitaplardır. Ancak yeni başlayanlar için sıkıcı gelebilir bu sebeple önereceğimiz sanat tarihi kitapları ile başlamanız çıktığınız bu yolda size destekçi olacaktır.
● Sanatçıların Hayat Hikayeleri Giorgi Vasari tarafından kaleme alınmıştır. Vasari, sanatçıların hayat hikayelerini ele almasınının yanı sıra sanat tarihi disiplinini temellerini de atmıştır.
● Sanatın Öyküsü E. H. Gombrich tarafından kaleme alınmıştır. Sanat kitapları arasında en tanınmış olan bu kitap ilk mağara resimlerinden günümüz eserlerine kadar ki dönemi anlatmaktadır.
● İslam Sanatı ve Mimarlığı Robert Hillenbrand tarafından ele alınmıştır. İslam uygarlığına ait sanatların sentezini oluşturan yazar; mimarlık, hat, kitap süsleme, seramik, cam, dokuma gibi sanat biçimlerini Hz. Muhammed'in ölümünden Osmanlı İmparatorluğu'na kadar izlemektedir.
● Sanatçıların Hayat Hikayeleri Giorgi Vasari tarafından kaleme alınmıştır. Vasari, sanatçıların hayat hikayelerini ele almasınının yanı sıra sanat tarihi disiplinini temellerini de atmıştır.
● Sanatın Öyküsü E. H. Gombrich tarafından kaleme alınmıştır. Sanat kitapları arasında en tanınmış olan bu kitap ilk mağara resimlerinden günümüz eserlerine kadar ki dönemi anlatmaktadır.
● İslam Sanatı ve Mimarlığı Robert Hillenbrand tarafından ele alınmıştır. İslam uygarlığına ait sanatların sentezini oluşturan yazar; mimarlık, hat, kitap süsleme, seramik, cam, dokuma gibi sanat biçimlerini Hz. Muhammed'in ölümünden Osmanlı İmparatorluğu'na kadar izlemektedir.
